Talar sprzed pierwszego rozbioru Polski z wizerunkiem Fryderyka Wielkiego
1769A Germany Taler
Prussia DAV-2586
Ein Reichs Thaler
FRIDERICUS BORUSSORUM REX.

Charakterystyka monety:

Emitent: Królestwo Prus (Państwa Niemieckie)
Król: Fryderyk II Wielki (Friedrich II der Große) (1740-1786)
Typ: Standardowa moneta obiegowa
Lata: 1764-1774
Wartość: 1 Talar
Mennica: Berlin
Kompozycja: Srebro (.750)
Waga: ~22,2g
Średnica: 38 mm
Grubość: 3 mm
Kształt: Okrągły
Zdemonetyzowana: Tak
Bibliografia: KM#306, Olding FR#69d, Kluge FrII#121.1, Dav-2586

ŻEBY WIDZIEĆ TRZEBA WIEDZIEĆ:
Oświeceniowy „król filozof” dziedziczył marzenie wszystkich Hohenzollernów od wielkiego mistrza krzyżackiego Albrechta. W 1752 r. w testamencie politycznym Fryderyk II zalecał swoim następcom „obieranie Polski jak karczocha, listek po listku”.

Pierwsze do „obrania” miało być polskie Pomorze, nad którym panowanie zapewniało terytorialne połączenie między Prusami Książęcymi a resztą pruskiej monarchii, a ponadto dawało obietnicę wielkich zysków gospodarczych z tytułu panowania nad ujściem Wisły.

Do tego doszedł rosnący niepokój władcy Prus z powodu perspektywy nawet cząstkowych reform ustrojowych w Polsce, takich, jakie forsowała w 1764 r. na sejmie konwokacyjnym „Familia” Czartoryskich. Możliwość ograniczenia (nawet nie zniesienia) liberum veto i stopniowego wzmocnienia władzy wykonawczej w Rzeczypospolitej zapaliła u „króla filozofa” wszystkie lampki ostrzegawcze.
Fryderyk II, który w swojej jawnej i tajnej korespondencji (m.in. z reprezentantami oświeceniowych salonów) kpił z „wrodzonej Polakom anarchiczności”, w latach 1764–1766 zasypywał swoich dyplomatów nad Newą oraz samą carycę Katarzynę II listami, alarmującymi, że nawet ograniczone reformy ustrojowe w Polsce doprowadzą do fatalnych z punktu widzenia interesów Prus i Rosji konsekwencji.

„Jeśli Wasza Cesarska Mość zgodzi się na tę zmianę – pisał Hohenzollern do rosyjskiej imperatorowej pod koniec października 1764 r. – może tego żałować, gdyż Polska może stać się dla swoich sąsiadów niebezpiecznym mocarstwem”. Miesiąc później pruscy dyplomaci otrzymali od swojego króla polecenie, by nieustannie powtarzać rosyjskiemu ambasadorowi w Warszawie N. Repninowi, że:

"Rosja powinna temu zapobiec i doprowadzić do upadku ten niebezpieczny projekt, tym bardziej, że w sytuacji, gdy dawny ustrój Rzeczypospolitej będzie zachowany, dwór petersburski zawsze będzie mógł przeforsować swoją wolę w Polsce. Ten stan rzeczy ulegnie zmianie, gdy zostanie ustanowiona [w Polsce] większość głosowania."

Wyprzedaż prywatnej kolekcji