Gajusz PLINIUSZ Secundus - Historia Naturalna - I II III Tom I_Kosmologia i Geografia księgi II-VI Tom II__Antropologia i Zoologia księgi VII-XI Tom III___Botanika. Rolnictwo i Ogrodnictwo księgi XII-XIX wyd. 2017 2019 2022 Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika T O R U Ń stan___NOWE ~ ~ ~ język Polski + Łacina ~ ~ ~ Piękne str. 759 + 673 + 987 Twarde z obwolutą _Historia naturalna Tom 1 Kosmologia i Geografia Księga
Tekst, wstęp, przekład i komentarz - Ireneusz Mikołajczyk, Natalia Rataj, Emilia Twarowska-Antczak, Krzysztof AntczakDzieło Pliniusza Starszego Historia naturalis, liczące 37 ksiąg, nie doczekało się do tej pory pełnego przekładu na język polski. Rzecz zastanawiająca, ponieważ stanowi ono jedno z podstawowych źródeł do badań dla historyków starożytnych i filologów klasycznych oraz dla wszystkich ludzi zainteresowanych antykiem. Tłumaczy tę sytuację być może fakt, iż jest ono trudne i dość skomplikowane pod względem treści. Zostało w nim bowiem poruszonych mnóstwo zagadnień z dziedziny historii, geografii, astronomii, medycyny, botaniki, zoologii, literatury, sztuki etc. Ponadto jest ono naszpikowane grecką oraz łacińską terminologią specjalistyczną, która wymaga bardzo dobrej znajomości obu tych języków. Być może to powstrzymywało dotąd potencjalnych translatorów przed podjęciem się tego zadania w przekonaniu, iż nie podołają wyzwaniu.Prezentujemy polskiemu Czytelnikowi pierwszy tom tego dzieła, zawierający księgi poświęcone kosmologii i antycznej geografii, który - chociaż zapoczątkowuje dopiero proces przekładu na nasz język dorobku Pliniusza - jest bardzo ważnym krokiem na drodze upowszechnienia wiedzy antyku wśród naszego społeczeństwa, a także wśród badaczy, którzy wraz z upływem czasu z coraz to większą trudnością sięgają do oryginalnych tekstów greckich i łacińskich. __ Znaczenie tego edytorskiego przedsięwzięcia jest bowiem zupełnie wyjątkowe i to co najmniej z dwu powodów. Po pierwsze, w języku polskim ukazuje się dzieło, które przez wieki formowało spojrzenie Europejczyków na ludzi i świat przyrody, współkształtując wartości zachodniej cywilizacji. Jego spolszczenie potwierdza zatem nie tylko nasze zakorzenienie w duchowej tradycji antyku, lecz także dowodzi polskiego wkładu w podtrzymywanie drugiego, obok chrześcijaństwa, filaru europejskiej tożsamości. Po wtóre, to już może ostatni moment, gdy jeden uczony wziął na swoje barki doprowadzenie do końca przedsięwzięcia równie wielkiego, jak przekład Historii naturalnej. Z powodu braku następców takich mistrzów jak profesor Ireneusz Mikołajczyk, powodowanego zapaścią w dziedzinie nauczania łaciny, coraz mniej jest filologów-tłumaczy, którzy mogliby podołać temu olbrzymiemu wyzwaniu.

Jest to wszak prawdziwe opus magnum, tak pod względem swej objętości, jak i naukowej oraz literackiej wartości, a gdy zostanie (w co nie wątpię) w pełni ukończone, stanie się dziełem życia swego tłumacza i edytora. Trudno bowiem wyobrazić sobie, by w dającej się przewidzieć przyszłości ktokolwiek ponownie podjął się polskiego przekładu Pliniuszowej Historii naturalnej i zrobił to z równym powodzeniem, jak Ireneusz Mikołajczyk. Dlatego bardzo długo pozostanie ono aktualne i dla kolejnych pokoleń czytelników stanowić będzie podstawowe źródło dostępu do spolszczonego tekstu dzieła, które odegrało tak wielką rolę w rozwoju europejskiej cywilizacji.