Obraz o roz. 55X51X1 cm (waga ok. 0,5 kg). Rama szer. 4 cm polakierowana lakierem jachtowym. Wykonanie: wysokiej jakości druk offsetowy na papierze kredowym. Zamiast szyby zastosowano poliweglan polimerowy (0,3 cm) imitujący szkło (efekt szyby). Kolekcja zawiera 24 obrazy. Odbiór przez kuriera lub osobisty. (Drugie zdjęcie jest poglądowe - nie dotyczy obrazu)

Życiorys

Urodził się 4 kwietnia 1876 w Bryńcach Zagórnych, w ówczesnym powiecie bóbreckim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Józefa, rolnika–leśnika, i Marii z Trzcińskich. Był przyrodnim bratem Wacława Mikołaja (ur. 1871), działacza niepodległościowego.

Działał w tajnym ruchu niepodległościowym na obszarze Galicji. Uczęszczał do gimnazjum we Lwowie, maturę zdał w Gimnazjum św. Anny w Krakowie. W latach 1895–1898 uczył się w Szkole Kadetów Piechoty w Wiedniu. Mianowany w 1899 podporucznikiem, służył w 36 pułku piechoty Obrony Krajowej Kołomyja. Ze względu na zły stan zdrowia w 1905 został przeniesiony do rezerwy. Współpracował z wywiadem austro-węgierskim. Pracował jako urzędnik kancelaryjny w Krakowie, a także studiował prawo i medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Po wybuchu I wojny światowej został członkiem Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, dla którego prowadził szkolenia bojowe Polowych Drużyn Sokolich. Rozpoczął także służbę w Legionach Polskich, w których był bliskim współpracownikiem Józefa Piłsudskiego. Po bitwie pod Jastkowem w 1915, w której Roja był dowódcą 4 pułku piechoty, doszło jednak między nimi do ostrej wymiany zdań. Piłsudski ocenił, że działania ppłka Roji cechowała zbytnia brawura. Z kolei Roja zarzucał Piłsudskiemu i dowódcy walczącego na jego prawym skrzydle 7 pułku piechoty mjr. Mieczysławowi Ryś-Trojanowskiemu opieszałość w ataku, co powodowało, że kompanie czwartaków narażone były na flankowy ogień wojsk rosyjskich.

Po kryzysie przysięgowym Roja odszedł z Legionów do wojska austriackiego. Po kilkumiesięcznym pobycie w Grazu wrócił do Krakowa, gdzie brał udział w działaniach niepodległościowych. 1 listopada 1918 z rozkazu Polskiej Komisji Likwidacyjnej objął Komendę Wojskową na obszarze Galicji od polnego zbrojmistrza Siegmunda von Benigni in Müldenberg. Dekretem z 1 listopada 1918 Rada Regencyjna Królestwa Polskiego postanowiła „w uznaniu patriotycznego, dzielnego i odpowiadającego wojskowym interesom polskim zachowania się mianować brygadiera Roję Bolesława generałem brygady Wojsk Polskich i dowódcą brygady w Krakowie”. Stopień ten zatwierdził w krótkim czasie Naczelny Wódz PSZ – Piłsudski.

Od stycznia do sierpnia 1919 dowodził 2 Dywizją Piechoty Legionów oraz grupą operacyjną na Froncie Litewsko-Białoruskim. 8 sierpnia 1919 dokonał zajęcia Mińska Litewskiego. W sierpniu 1919 przeszedł na stanowisko dowódcy Okręgu Generalnego Kielce, a w marcu 1920 dowódcy Okręgu Generalnego „Pomorze”, gdzie powołał najpierw Radę Pomorską (towarzystwo mające na celu ochronę polskości Pomorza Gdańskiego), a następnie Straż (gwardię obywatelską), przekształconą rozporządzeniem Naczelnika Państwa 19 lipca 1920 w Zachodnią Straż Obywatelską, do której zgłosiło się 10 tys. osób[16]. 21 kwietnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu generała porucznika, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[17].

1 stycznia 1920 Józef Piłsudski, jako Naczelny Wódz, mianował go członkiem Kapituły tymczasowej orderu „Virtuti Militari” i nadał mu Krzyż Srebrny tego orderu.

W sierpniu 1920 Roja dowodził przez krótki czas grupą operacyjną (tzw. nadnarwiańską) na Froncie Północnym (2–6 sierpnia), a następnie 2 Armią. W początku sierpnia 1920 zaproponował zamknięcie się w Ostrołęce w celu urządzenia tam Rosjanom Zbaraża[19], krytykując w meldunkach Sztab Generalny za stawianie mu zadań niemożliwych do wykonania. W późniejszym okresie sceptycznie odnosił się do szans zwycięstwa Polski w wojnie z bolszewikami, miał własne wizje polityczne i wojskowe, i z tego powodu nazywany był czerwonym generałem (w swoich odezwach do żołnierzy OG Pomorze oskarżał Rosjan o sprzeniewierzenie się idei komunistycznej). W lipcu 1920 podejrzewano go o zamiar ogłoszenia niepodległości Pomorza, gdyby wojna zakończyła się niepowodzeniem, a reszta kraju dostałaby się pod kontrolę bolszewików, a w początku sierpnia 1920 zaproponował W. Witosowi usunięcie Piłsudskiego jako wojskowego ignoranta, ogłoszenie powstania opartego na hasłach bolszewickich rządu ludowo-robotniczego z Witosem jako premierem i Roją jako dowódcą sił zbrojnych. Witos oferty tej nie przyjął, natomiast o sprawie poinformował przełożonych generała[20]. W efekcie, ze względu na politykowanie i sianie defetyzmu, Roja jeszcze w sierpniu 1920 został zdjęty przez Piłsudskiego z dowództwa.

20 września 1920 na własną prośbę zwolniony został z dowództwa Grupy Pomorskiej i przeniesiony do Rezerwy Armii. 13 lipca 1922 w Departamencie VIII Sanitarnym Ministerstwa Spraw Wojskowych komisje rewizyjna i superrewizyjna uznały go za inwalidę wojennego i orzekły, że cierpienie spowodowane służbą wojskową wynosi obecnie 50% utraty zdolności do pracy. 4 września 1922 dekret z 20 września 1920 został anulowany w części dotyczącej przeniesienia generała do Rezerwy armii na własną prośbę[23]. Z dniem 1 października 1922 został przeniesiony w stan spoczynku z prawem noszenia munduru, w drodze superrewizji. 26 października 1923 prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził go w stopniu generała dywizji. Później został zweryfikowany w tym stopniu ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[26].

W późniejszym okresie odnosił się krytycznie do rządów Piłsudskiego i sanacji. W 1928 został wybrany do Sejmu RP z ramienia radykalnej partii ludowej – Stronnictwa Chłopskiego i pełnił funkcję wiceprzewodniczącego parlamentarnej Komisji Wojskowej. W grudniu 1929 złożył mandat poselski. W sierpniu 1930 skrytykował Piłsudskiego w liście otwartym, wystosowanym z okazji zjazdu legionistów – list ów został skonfiskowany przez cenzurę. Próba wystąpienia na jednym z kolejnych zjazdów legionistów w 1937 w Krakowie zakończyła się internowaniem generała na oddziale psychiatrycznym szpitala wojskowego na polecenie ministra spraw wojskowych gen. Tadeusza Kasprzyckiego. Po zjednoczeniu ruchu ludowego w 1931 sprzyjał Stronnictwu Ludowemu, nie wstąpił jednak do tej partii. W czasie Nadzwyczajnego Kongresu Stronnictwa Ludowego mającego miejsce w 1937 w Warszawie, sygnalizował niesprawiedliwość społeczną dotykająca chłopów, mówiąc między innymi: chłopi, walcząc w legionach o niepodległość, walczyli zarazem o sprawiedliwość społeczną i jej nie otrzymali. Ja sam, dziś, jako żołnierz, chciałbym jechać i przywieść do kraju Witosa, aby dokonał poprawy stosunków[27]. 4 kwietnia 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia z powodu ujemnej opinii. 17 września 1938 Sąd Grodzki w Warszawie, Oddział X zawiadomił poufnie Kapitułę Orderu Virtuti Militari o wszczęciu postępowania karnego przeciwko generałowi o czyn z art. 128 kk – znieważenie słowne posterunkowego Policji Państwowej podczas pełnienia obowiązków służbowych[4].

W chwili wybuchu II wojny światowej chorował, później włączył się w podziemną działalność Polskiego Czerwonego Krzyża. W marcu 1940 został aresztowany przez Niemców. Więziony najpierw na Pawiaku, na początku maja tego samego roku trafił do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen (nr więźnia 23982), gdzie 27 maja został zamordowany. Ciało generała zostało spalone w obozowym krematorium. Według relacji najmłodszej córki generała Ewy Roi Niemcy w lecie 1940 (dwa miesiące po śmierci generała) przesłali rodzinie jego prochy wraz z „osobistymi rzeczami” (notatnik, okulary i kilka innych drobiazgów). Prochy zostały pochowane na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[29] (kwatera A22, rząd półkole, miejsce 4).