KUP KSIĄŻKĘ
Tytuł opowiadania autor zaczerpnął z Pieśni o żołnierzu tułaczu. Utwór ten, popularny w XIX wieku, miał również pewien wpływ na charakter opowiadania. Autor zamieszcza także refleksję na temat wojen napoleońskich i czasów rewolucji francuskiej.

Utwór związany jest z podróżą Żeromskiego do Szwajcarii. Pierwsza jego część dotyczy walk republikańskiej armii francuskiej z austriacką. Najważniejszym bohaterem opowiadania jest chłop Matus Pulut ceniony wśród Francuzów za męstwo. Część druga dotyczy jego powrotu do kraju ojczystego, w którym panuje feudalizm. Zostaje uznany za pańszczyźnianego uciekiniera i skazany na karę śmierci.