Leszek Adamczewski, poznański pisarz i dziennikarz, proponuje podróż do przeszłości Katowic, Gliwic, Bytomia, Oświęcimia, Raciborza, Kędzierzyna-Koźla, Opola, Nysy i Góry Świętej Anny. „Na dno szybu” to bowiem zbiór kilkunastu sensacyjnych reportaży historycznych z dziejów Górnego Śląska czasów drugiej wojny światowej. Autor zagląda za kulisy prowokacji gliwickiej i do wagonów stojącego koło Opola pociągu specjalnego Adolfa Hitlera, zastanawia się nad faktycznym przebiegiem obrony wieży spadochronowej w Katowicach, przedstawia historię człowieka, który ocalił świat przed hitlerowską bombą atomową, przy­gląda się „ceremonii pohańbienia” pary zakochanych: Polki i Ślązaka niemieckiego pochodzenia.

Z książki Adamczewskiego dowiemy się też, kim były opiekunki dzieci komendanta obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau i oficerów SS oraz co oficer Armii Czerwonej sprezentował kilkuletniemu więźniowi tegoż obozu. Autor przedstawia również faktyczne i wyimaginowane przez poszukiwaczy skarbów losy dzieł sztuki oraz tragiczne wydarzenia towarzyszące zajmowaniu Górnego Śląska przez Armię Czerwoną w 1945 roku.