Dziecko Noego

Przekład Barbara Grzegorzewska

Autor:
Eric-Emmanuel Schmitt
Wydawnictwo
Znak
Rok wydania 2005

Ilość stron 132

Szaleństwo Holocaustu rozprzestrzenia się po podbitej przez Niemców Europie. Również belgijska Bruksela nie jest od niego wolna. Joseph - mały, żydowski chłopiec - ukrywa się przed prześladowaniami dzięki pomocy wielu ludzi, którzy udzielają mu schronienia z narażeniem własnego życia. Trafia w końcu pod opiekę katolickiego duchownego, ojca Ponsa. Ksiądz ukrywa w swym kościele kilkunastu podobnych Josephowi chłopców. Nie jest to jednak jedyny gest dobrej woli. Za wszelką cenę stara się ocalić przed nazistami kulturowe dziedzictwo Żydów - dzieła sztuki, książki? Na wzór biblijnego Noego próbuje ocalić je dla potomności. Pewnego razu Joseph nakrywa go na lekturze Tory. Ksiądz wyjaśnia mu motywy swego postępowania i to właśnie wytwarza między nimi swoistą więź przyjaźni. Jakiś czas później wojna dobiega końca, a Joseph trafia do Izraela i to w sam środek żydowsko-palestyńskiego konfliktu. Próbuje przeciwstawić się temu szaleństwu stając się kolejnym Noem?

To piękna i poruszająca opowieść oparta na autentycznych wydarzeniach. Mówi o bezsensie wojny, o wierze w Boga i w człowieka. Bo życie każdego jest rzeczą bezcenną i to niezależnie od wyznawanej przezeń religii. To z jednej strony książka o heroicznej postawie, sprzeciwie wobec wojny i bezsensownemu niszczeniu dorobku ludzkiej kultury. Z drugiej zaś traktuje o zatraceniu w niepamięci i braku wyciągania jakichkolwiek wniosków z wydarzeń minionych. I przygnębiający jest fakt, że mimo tak wielu konfliktów, tak wielu zbrodni, historia mimo wszystko lubi się powtarzać.

Éric-Emmanuel Schmitt - autor "Oskara i pani Róży" - po raz kolejny zaskakuje czytelników znakomitą, wzruszającą opowieścią o niezbyt przecież odległej, a tak bolesnej historii. Niesamowity jest tu sposób prowadzenia narracji, ukazywanie wydarzeń z perspektywy dziecka. Akcja utworu jest wartka, nie pozwala czytelnikowi nawet na odrobinę znużenia. Dzięki temu powieść pochłania się jednym tchem mimo tego, iż opisuje ona czasy brutalnego terroru, życie w obliczu nieustannego zagrożenia. Bawi i wzrusza jednocześnie, gdyż autor w specyficzny dla siebie sposób będący mieszaniną powagi i humoru mówi nam o tym, co w człowieku złe i dobre, a i o dobru w ogóle. Udowadnia przy tym, że tematy dotyczące etyki i moralności nie muszą być przedstawiane w formie ciężkiej, typowej dla filozoficznych czy teologicznych traktatów. Stąd też bierze się właśnie wyjątkowość tego utworu i dlatego z pewnością warto mieć go na swojej półce, by często móc do niego wracać.