Sebastian Grabowiecki: zarys monograficzny

Andrzej Litwornia

Niewiele wiadomo na temat życia Sebastiana Grabowieckiego. Początkowo przyszły poeta prowadził karierę dworską u Zygmunta II Augusta, a potem Stefana Batorego. Później został duchownym. Niewiadome są powody dla których polityk i żołnierz Grabowiecki rozstał się z życiem świeckim. Wiemy na pewno, iż przeżywszy śmierć żony, natychmiast porzucił życie szlachcica i został zakonnikiem.

Pisał psalmy pokutne i sonety włoskie ostatecznie ułożone na wzór ćwiczeń duchowych dla braci zakonnych, zebrane w dwutomowym Setniku rymów duchownych. Dzieło odznaczało się doskonałością formalną i nowatorstwem w zakresie języka poetyckiego, inicjującym barok w literaturze rodzimej; uważane jednak za zbyt trudne i hermetyczne dla zwykłego odbiorcy, popadło w zapomnienie. Odkryty ponownie pod koniec XIX wieku, Grabowiecki zwrócił na siebie uwagę jako jeden z najwybitniejszych liryków polskich; porównywano go do Jana Kochanowskiego oraz nazywano "dużym brylantem", który "nosi w sobie ziarnko geniuszu". Późniejsza krytyka, odkrywając w jego poezji wpływy włoskie i hiszpańskie, stała się bardziej chłodna w ocenie. Współcześnie poeta ten wzbudza skrajne reakcje, na ogół jednak stawia się go obok Mikołaja Sępa Szarzyńskiego jako czołowego pisarza wczesnobarokowego

Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976

Stron 166