Przegląd Techniczny 13.11.1983

w numerze:

Czytane w maszynopisie

Analizując wszelakiego rodzaju, nawet najbardziej subtelne zależności, występujące w działa- niach administracji gospodarczej na rzecz regulowania wydajności pracy, profesor Kazimierz Doktór (Administracja a wydajność pracy) zwraca uwagę na być może nieco banalną, ale wciąż nie w pełni uświadamianą sobie i niepopularną prawdę.

Uważa się, że kryzys gospodarczy przyszedł do przedsiębiorstwa z zewnątrz (jak gdyby został doń wniesiony) - stwierdza profesor Doktór. - Jest to chyba następstwem centralistycznych postaw, wytworzonych w poprzednim okresie rozwoju, kiedy ukształtowane zostały poglądy, że sukcesy są pochodną mądrości centralnej administracji gospodarczej. Odwrócenie tego twierdzenia daje właśnie poczucie, że kryzys jest funkcją słabego kierowania gospodarką przez władzę.

A tymczasem nie gdzie indziej, lecz właśnie w przedsiębiorstwach powstają owe rozbieżne krzywe wzrostu produkcji, zatrudnienia, wydajności i płac, które powodują tak wielkie naciski na podnoszenie tych ostatnich na drodze administracyjnej, że nie mamy szans wyjścia z kryzysu. Nie można bowiem więcej pożyczać niż eksportować, więcej płacić niż produkować. A skoro już mowa o problemach gospodarczych wielkiego kalibru - szczególnie rekomenduję lekturę artykułu Krzysztofa Obłója Gospodarka, przedsiębiorstwo a dynamizm innowacyjny, w którym autor dokonuje wręcz wiwisekcji mechanizmów i procesów innowacyjnych. Krzysztof Obłój, lansując pozornie przewrotną tezę, że w naszych warunkach przez wiele lat dynamizm innowacyjny pełnił funkcje o tyle produkcyjne, o ile destrukcyjne-stwierdza: Przeź wiele lat logika funkcjonowania polskiej gospodarki opierała się na tzw. rachunku bezpośred- nim. Podstawowym mechanizmem regulacji był plan. W ramach planów narzędziem był bilans. Ceny były tylko narzędziem agregacji w ramach bilansu. Jeżeli dorzucimy do tego doktrynalne założenie o pełnym wykorzystaniu mocy wytwórczych, to otrzymamy cokolwiek uproszczony, ale zbliżony do rzeczywistości obraz gospodarki, która może funkcjonować i rozwijać się. Nie ma tu jednak miejsca i nie może być na innowacje. I nie powinno. Bowiem każda niezaplanowana innowacja, to w konsekwencji nic innego jak zerwanie subtelnej siatki bilansów, załamywanie rachunku ekonomicznego, kumulacyjne zmiany pla- nów, przy pojawieniu się lokalnych zysków i ponoszeniu kosztów, przez system jako całość. I wreszcie na koniec zachęcam Czytelników do zapoznania się z rozważaniami Stanisława Stępnia (Dokąd zmierzasz polska elektroniko?), dla których punkt wyjścia stanowił,,Program elektronizacji gospodarki narodowej z horyzontem czasowym do roku 1990". Manifestując nader krytyczny stosunek do treści zawartych w wyżej wspomnianym,,Progra- mie", Stanisław Stępień stwierdza między innymi, że udział materiałów w amerykańskim sprzęcie profesjonalnym wynosił w 1980 roku około 27%, zaś w espu około 40%, podczs gdy materiałochłonność dla całej polskiej elektroniki wynosi ponad 53%.

Tak wysoką materiałochłonność naszej elektroniki można - zdaniem autora - uznać za miernik niskiej sprawności wytwarzania materiałów i podzespołów, a także niskiego stopnia przetwa- rzania materiałów oraz jako wyraz nieprawidłowego opłacania pracy ludzkiej.

Jak więc sądzę - lektury budzącej wiele poważnych refleksji i skłaniającej do przemyśleń nie powinno i tym razem zabraknąć.

W numerze m.in.:

Administracja a wydajność pracy

Kazimierz Doktór

26

Program elektronizacji

gospodarki narodowej

30

Redaktor

Stanisław Stępień

Gospodarka, przedsiębiorstwo 34 a dynamizm innowacyjny

Klasyczne wyprowadzenie formuły E = mc2 Arkadiusz Góral

Za chińskim murem Dziesięć zasad

oszczędności materiałów

Udo König

Za czterema miedzami Donat Zatoński Kosmos 2020 Janusz Sarosiek

Pod wiatr

SIGMA

8

Wydawca: Wydawnictwo Czasopism i Książek Technicz- nych,,Sigma". Przedsiębiorstwo Naczelnej Organizacji Te- chnicznej, ul. Biała 2/4, 00-895 Warszawa.

Egzemplarze archiwalne czasopism wydawanych przez Wy- dawnictwo NOT,,Sigma" można nabywać w Dziale Handlo- wym przy ul. Bartyckiej 20, 00-716 Warszawa, tel. 40-37-31. Ogłoszenia przyjmuje: Biuro Zleconej Informacji Naukowo- Technicznej i Reklamy Wydawnictwa,,Sigma", 00-716 War- szawa, ul. Bartycka 20, tel. 40-00-21 w. 224.

10

14

Krzysztof Obłój

36

Artykułów nie zamówionych przez redakcję nie zwracamy. Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji tekstów. Druk: Zakłady Graficzne,,Dom Słowa Polskiego" Nr indeksu: 37244 Nr zam. 4167/CD Numer zamknięto 26.10.1983 r. M-74

22

Rady Banku Światowego

38

24

Na drogach stu krajów

41

Warunki prenumeraty

Prenumerata,,PT" wynosi: kwartalnie 350 zł, półro- cznie 700 zł, rocznie 1400 zł.

Dla osób prawnych instytucji i zakładów pracy: instytucje i zakłady pracy zlokalizowane w mias- tach wojewódzkich i pozostałych miastach, w któ- rych znajdują się siedziby Oddziałów RSW,,Prasa- Książka-Ruch" zamawiają prenumeratę w tych od- działach;

instytucje i zakłady pracy zlokalizowane w miej- scowościach, gdzie nie ma Oddziałów RSW,,Prasa- Książka-Ruch" i na terenach miejskich opłacają pre- numeratę w urzędach pocztowych i u doręczycieli;

Dla osób fizycznych-indywidualnych prenume- 3. Prenumeratę ze zleceniem wysyłki za granicę ratorów:

w miejsco- osoby fizyczne zamieszkałe na wsi wościach, gdzie nie ma Oddziałów RSW,,Prasa- Książka-Ruch" opłacają prenumeratę w urzędach pocztowych i u doręczycieli;

osoby fizyczne zamieszkałe w miastach - siedzi- bach Oddziałów RSW,,Prasa-Książka-Ruch", opła- cają prenumeratę wyłącznie w urzędach poczto- wych nadawczo-odbiorczych właściwych dla miej- sca zamieszkania prenumeratora. Wpłaty dokonują używając,,blankietu wpłaty" za rachunek bankowy RSW,,Prasa-Książka- miejscowego Oddziału Ruch":

przyjmuje RSW ,,Prasa-Książka-Ruch", Centrala Kolportażu Prasy i Wydawnictw ul. Towarowa 28, 00-958 Warszawa, konto NBP XV Oddział w Warsza- wie Nr 1153*******-139-11. Prenumerata ze zlece- niem wysyłki za granicę pocztą zwykłą jest droższa od prenumeraty krajowej o 50% dla zleceniodaw- ców indywidualnych i o 100% dia zlecających insty- tucji i zakładów pracy.

Terminy przyjmowania prenumeraty na kraj i za granicę:

do dnia 10 listopada na I kwartał, I półrocze roku następnego oraz cały rok następny,

do dnia pierwszego każdego miesiąca poprzedza- jącego okres prenumeraty roku bieżącego.

Karton 119